به گزارش "پايگاه خبري تحليلي سلام لردگان"، در ادامه به شناخت و اهميت هريک از اين موارد اشاره خواهيم کرد.

نحوه برخورد با سالمندان در سيره ائمه عليهم السلام

رسول خدا(صلي الله عليه و آله) مى فرمايد: «وجود پيران سالخورده باعث برکت و افزايش رحمت و نعمتهاى الهى است.»

سالمندان با عمرى تلاش و تجربه به مرحله اى رسيده اند که نيازمند احترام و محبت هستند. تکريم آنها مصداق تعظيم شعائر اسلامى و موجب تحکيم ارزش ها و روابط اجتماعى است. يعنى درست همانطور که فرزندان در سطوح مختلف سنى نيازهاى روحى متفاوتى دارند و والدين و مربيان در راستاى تربيت و بارورى استعدادهاى آنها بايد از شيوه هاى رفتارى صحيح استفاده کنند، بزرگسالان نيز نيازمند قدردانى و سپاسگزارى از زحمات گذشته خود از سوى فرزندان اطرافيان مى باشند.

در مکتب اسلام، سالخوردگان و سالمندان از موقعيت و جايگاه ويژه اى برخوردارندچنانکه در روايات ما آمده است:

1) در مورد ارزش معنوى ـ اجتماعى آنان :

رسول خدا(صلي الله عليه و آله) مى فرمايد: «وجود پيران سالخورده باعث برکت و افزايش رحمت و نعمتهاى الهى است.»(نهج الفصاحه،ص222،کلمه ي 1110)

2) در مورد چگونگي رفتار با آنان:

الف : پيامبر خدا (صلي الله عليه و آله) مي فرمايند: «إنَّ مِن إجلالِي تَوقِيرَ الشَّيخِ مِن اُمَّتي؛ احترام به سالخورده امّت من، احترام نهادن به من است.»(منتخب ميزان الحکمه)

ب: در جايي ديگر مي فرمايند(صلي الله عليه و آله): «إنَّ مِن تَعظيمِ جَلالِ‏اللّه عز و جل کَرامَةَ ذي الشَّيبهِ ، وحامِلِ القُرآنِ ، والإمامِ العادِلِ ؛احترام نـهادن بـه ريـش سـفيد و قـرآن دان و پيشواى دادگر ، بزرگداشت جلال و شکوه خداوند عز و جل است.»(منتخب ميزان الحکمة،ح 384)

3) جايگاه کسي که به سالمندان احترام نمي گذارد:

امام صادق عليه‏السلام: «ليسَ مِنّا مَن لَم يُوَقِّرْ کبيرَنا ويَرحَمْ صَغِيرَنا ؛ از ما نيست کسى که به بزرگسالان ما حرمت ننهد و با خردسالانمان مهربان نباشد .» (ميزان الحکمة،ج2،ص106،ح10084)

4) حقوق سالمندان:

از امام سجاد(عليه السلام) روايت شده که فرمود:  

1. حق سالخورده اين است که حرمت پيريش را بدارى.

2. اگر سوابق فضيلت در اسلام دارد؛ تجليلش کنى.

3. او را مقدم بدارى.

4. در اختلافات( خصمانه) با او روبرو نشوى.

5. در راه رفتن؛ بر او سبقت نگيرى.پيشاپيش او راه نروى .

6. نادانش نشمارى .

7. اگر رفتار جاهلانه اى کرد تحمل کنى .

8. به مقتضاى سوابق مسلمانى و سالمندى احترامش کنى که حق سن و سال نيز چون حق اسلام است. (رساله حقوق امام سجاد(عليه السلام)، حق شماره43)

5) پاداش اخروي کسي که حقوق سالخوردگان را مراعات مي کند:

قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلي الله عليه و آله): «مَنْ عَرَفَ فَضْلَ شَيْخٍ کَبِيرٍ فَوَقَّرَهُ لِسِنِّهِ آمَنَهُ اللَّهُ مِنْ فَزَعِ يَوْمِ الْقِيَامَةِ وَ قَالَ مِنْ تَعْظِيمِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ إِجْلَالُ ذِي الشَّيْبَةِ الْمُ?ْمِنِ ؛ کسي که فضيلت سالخوردگان و پيران را در يابد و به خاطر سِنش او را احترام کند؛ خداوند او را از عذاب روز قيامت در امان مي دارد و ...» (بحارالأنوار، ج72 ، ص137 ، بابِ رحم الصغير و توقير الکبير)

با توجه به آياتي از قرآن کريم، که توصيه ي فراوان بر احترام گذاشتن به والدين مي کند، مي توان اين نتيجه را گرفت که رعايت حقوق و احترام نهادن به والديني(هم چنين پدر بزرگ و مادر بزرگ) که سالخورده مي باشند؛ بايد به صورت مضاعف، مورد توجه واقع شود. و در واقع، و از دو حيث احترام آنان بر ما واجب است؛ يک: به خاطر حق پدر و مادري ، و دو: به خاطر سن و سال.

حافظ قرآن

از جمله ي آن ، اين آيه ي کريمه مي باشد، که مي فرمايد: « ... که هيچ کس را جز او نپرستيد و به پدر و مادر نيکي کنيد اگر هر دو يا يکي (از آنها به پيري برسند که موجب رنج و زحمت باشند) زنهار کلمه اي که رنجيده خاطر شوند مگو و کمترين آزار به آنان مرسان و با ايشان با احترام و بزرگوارانه سخن بگو» (اسراء : 23) 

ارزش حفظ قرآن از زبان قرآن

قرآن درباره‌ي به خاطر سپاري كتاب خدا تنها در يك جا سخن به ميان آورده است. آنجا كه مي‌فرمايد: «وَ اذْكُرْنَ ما يُتْلى فِي بُيُوتِكُنَّ مِنْ آياتِ اللَّهِ وَ الْحِكْمَةِ إِنَّ اللَّهَ كانَ لَطِيفاً خَبِيراً»[ احزاب 33: 34] حكمت و آيات الاهي را كه در خانه‌هاي شما تلاوت مي‌شود، به خاطر بسپاريد. (بدانيد كه) همانا خداوند مهربان و از همه آگاه است.

«ذكر» در اين آيه در قبال نسيان (فراموشي) به معناي حفظ و به خاطر سپردن است.

خداوند متعال در اين آيه و آيات قبل وظايفي را براي زنان پيامبر اسلام ـ صلي اللّه عليه و آله ـ معين ساخته است. آخرين وظيفه در اين آيه بيان شده است. به آنان سفارش مي‌كند هرچه از كلام الاهي در خانه‌هايتان نازل مي‌شود؛ به خاطر بسپاريد و آن‌ها را در زندگي خويش به كار ببنديد.

اين آيه در واقع ارزش حفظ قرآن را براي مسلمانان گوشزد مي‌نمايد. مخاطبان آيه، زنان رسول خدايند اما از آن جا كه اساس شريعت بر حفظ قرآن و سنت پيامبر گرامي ـ صلي اللّه عليه و آله ـ است، مي‌توان گفت: در واقع مخاطب آيه گروهي خاص نيست و همه‌ي مسلمانان در تمسك به قرآن و سنت و حفظ آن شريكند.

پيشواي دادگر

از امام صادق (عليه السلام) پرسيدند : پيشواي دادگر كيست ؟

امام فرمود : آنكه خدا اطاعت او را پس از پيامبر بر همگان واجب كرده است . پيشوايان دادگر ، يكي پس از ديگري مي آيند تا سرانجام نوبت به پيشواي دوازدهم خواهد رسيد .

مردي از ياران آن حضرت پرسيد : اي فرزند رسول خدا ! روشن تر بيان فرما .

امام فرمود : اين آيت از قرآن كريم ، آنان را معرفي مي كند : از خدا و پيامبر و فرمانروايانتان - پيشوايان معصوم - اطاعت كنيد كه آخرينشان از آسمان فرود آيد و پشت سر او نماز گزارد . او دجال را مي كشد و به ياري خداوند ، سر تا سر دنيا را مي گشايد ، و حكومت او تا انجام جهان پايدار خواهد بود.

امام علي عليه السلام در خطبه شماره 131 علت اسرار خويش را در امر حکومت‏بر مردم بيان مي‏کند و صفات يک‏پيشواي دادگر را تشريح مي‏نمايد.

اي روح هاي پر اختلاف!و اي قلب هاي پراکنده!شما که بدنهايتان حاضر و عقل هايتان‏پنهان است! من شما را به سوي حق مي‏کشانم ولي همچون گوسفنداني که از غرش شير فرار کنندمي‏گريزيد!

که من با کمک شما بتوانم تاريکي را از چهره عدالت ‏بزدايم و يا کجي حق‏را راست نمايم. پروردگارا تو ميداني آنچه ما انجام داديم نه براي اين بود که ملک‏و سلطنتي بدست آوريم،و نه براي اينکه از متاع پست دنيا چيزي تهيه کنيم،بلکه بخاطراين بود که نشانه‏هاي از بين رفته دينت را باز گردانيم،و صلح و مسالمت را در شهرهايت‏آشکار سازيم،تا بندگان ستمديده‏ات در ايمني قرار گيرند،و قوانين و مقرراتي که‏بدست فراموش سپرده شده بار ديگر عملي گردد.

بار خدايا!من نخستين کسي هستم که‏به سوي تو بازگشته و نداي تو را شنيده و پاسخ گفته‏ام هيچکس جز پيامبر(صلي الله عليه وآله) در نمازبر من سبقت نگرفت(و نخستين نمازگزار در اسلام بعد از او من هستم)

شما مي‏دانيد آنکس که بر نواميس،خونها،غنائم،احکام و امامت مسلمانان‏حکومت مي‏کند نبايد بخيل باشد تا در جمع آوري اموال آنان براي خويش حرص ورزد.

و نبايد جاهل و نادان باشد که با جهلش آنان را گمراه کند،و نه جفاکار تا پيوندهاي‏آنها را از هم بگسلد و به نيازهاي آنها پاسخ نگويد،و نه ستمکار که در اموال و ثروت‏آنان حيف و ميل نمايد،و گروهي را بر گروه ديگر مقدم دارد.و نه رشوه‏گير در قضاوت‏تا حقوق را از بين ببرد و در رساندن حق به صاحبانش کوتاهي ورزد.و نه آنکس که‏سنت پيامبر را تعطيل کند و بدين سبب امت را به هلاکت‏بيفکند(اينها هيچ کدام لايق‏مقام ولايت و سرپرستي مسلمانان نيستند) ( منبع تبيان )‌

 زهرا اجلال   

دریافت کد اوقات شرعی